Big Data (Büyük Veri)

Bu yazımda sizlere bazılarınızın hiç duymadığı, ancak biraz tanımladıktan sonra internette ya da sanal ortamlarda gezinirken bazı reklamların, bilgilerin neden önünüze geldiği ve “aaa bu, bu nedenle mi?” diye kendinize soracağınız bir kavramdan bahsedeceğim. Ancak önce size bir hikaye anlatacağım.

Bundan yaklaşık 25 yıl önce, A Milli Takımla Avrupa Şampiyonası Elemeleri oynuyoruz ve rakiplerimiz Estonya, İsveç ve bir takım daha var (adını hatırlayamadım). Elemelerden iki takım çıkıyor ve biz diğer iki takımı İsveç’ten bir puan alırsak eliyoruz. Bu süreçte, İsveç’le oynayacağımız maç Trabzon’da yapılacak ve son maçımızdı. İsveç herkesi yendiği için çıkmayı garantilemiş ve bizim ikinci maçımız Trabzon’da son maç olarak oynanacak. Sonuçta biz son saniyede yediğimiz bir golle yenildik ve çıkamadık.

Geleceğim nokta şudur ki: Bu süreçte, bizim takım İsveç maçını sadece bir kez videodan izledi ve üzerinde doğru düzgün bir tartışma, yorum ve veri analizi yapılmadı. Herkes sen ne yapmışsın, nasıl kaçırmışsın, nasıl pas hatası yapmışsın vb. eleştirilerle ve rakibi analiz etmeden maçı izledi.

Ancak, İsveç takımı, hiç ihtiyaçları olmamasına rağmen şunu yaptı:

İsveç’in antrenörü, bizim Estonya maçını Estonya’ya gelerek seyretti ve videoya çekti, o dönem ETİ Bisküvileri Takımı ile Avrupa Kupalarında İsveç Takımı Drot ile oynadık, bu maçları izledi ve videoya çekti. Bizim milli takım olarak oynadığımız maçları da çekmişti. Yani İsveçli antrenörün elinde milli takım ve orada oynayan oyuncuların en az 4-5 videosu bulunuyordu. Antrenörün yanında da 4-5 yardımcı antrenörü vardı ve bu maçları, oyuncuları oldukça iyi analiz etmişlerdi. Trabzon’da bizim onlardan sonra yaptığımız toplantıda, İsveçli oyunculardan birinin bıraktığı, bizim milli takım ve oyuncuları hakkında hazırlamış oldukları dokümanları bulduk. Dokümanda herkesle ilgili detaylı veriler yer almaktaydı. İşi bizden daha çok ciddiye aldıklarının ve neden başarılı olduklarının bir göstergesiydi bu örnek aslında. Bunu neden anlattığımı ileri ki satırlarda anlayacağınızı umuyorum.

Dönelim yeni başlığımıza. Günümüzde sıkça adını duymaya başladığımız Big Data (Büyük Veri), her ne kadar teknolojinin ilerlemesi ve kullanım alanlarının artması ile ortaya çıkmış bir kelime olarak görülse de, yıllardır içerisinde bulunduğumuz fakat gelişiminden pek haberdar olamadığımız bir olgudur. Bu olguya hepimiz farkında olmadan sürekli destek vermekte ve “Büyük Veri” olarak isimlendirilen bu ortama sürekli veri akışı sağlanmasında bizler de katkı sağlamaktayız.

Big Data; aslında bir kişinin internette yaptığı her hareketi içinde barındırıyor. Şöyle ki; Twitter’a girerek bir #(hashtag) araması yapmanız bir veri oluşumuna sebep olur. Aynı şekilde, gün içerisinde girdiğiniz her siteyi, sitede tıkladığınız her noktayı ve bunu saniyede milyarlarca insanın yaptığını düşünün. İşte size Big Data! Tabi ki bu durumu sadece sosyal medya ile sınırlandırmamak gerekiyor. Günümüzde veri tabanı uzmanları, aralarında ilişkilendirilen mevcut verileri ilişkisel veri tabanlarında yapısal biçimde sınıflandırıyorlar. Şirket yöneticileri de bu veri tabanlarında çalışan raporlama sistemleri aracılığıyla üretilen raporlar sayesinde kararlar alıyorlar. Big datanın kullanımı ile ilgili bazı örnekler verilebilir:

*Firmaların müşterileri, malzeme tedarikçileri, şirket içerisindeki her türlü işlem ve ürünleri ile ilgili trilyonlarca baytlık veri toplamakta ve anlamlı raporlar üretilmektedir.

*Günümüzde normal bir tüketicinin günlük yaşamında internette yaptığı haberleşme, arama, satın alma ve paylaşma türü işlemlerin yarattığı verilerin de tümü saklanmaktadır.

*Sağlık Kuruluşları, hastalarına yönelik bireysel ve kişiselleştirilmiş sağlık hizmetleri sağlayabilmek için, bireysel durumdaki verileri kendi sayısal ortamlarında depolamaktadırlar.

*Bankalar, müşterileri ile ilgili sakladıkları bilgiler aracılığı ile kullanıcılarını tanıyan ve internet şubesinde o gün için hangi hizmeti aldığını bilen aynı zamanda ana sayfayı, menüleri en etkin hale getiren (kişiselleştirme uygulamaları), müşterilerine hatırlatmalar yapan, kişiselleştirilmiş ara yüz deneyimi, zengin içerik ve sürekli hizmet sağlayan şubeler haline gelmişlerdir.

Big Data (Büyük Veri) ile hayal gücünüzü eş değer tutabilirsiniz çünkü bu kadar büyük veri kümeleri ile yapabileceğiniz her şey hayal gücünüz ile sınırlıdır, sadece ne yapmak ve neyi bilmek istediğimizi iyi anlamamız gerekmektedir. Fakat Big Data teknolojisinin kullanılabileceği tek alan pazarlama değil, çünkü kullanıcılar söz konusu sosyal ağlarda bilgi alışverişinde bulunurken, video ararken, e-posta yazarken, kitap ısmarlarken veya bir arama motorunda belirli kavramları ararken ister istemez bazı kişisel görüşlerini, örneğin politik görüşlerini de belli ediyorlar.

Buradan yola çıkarak Büyük Veri’yi spor alanına uyguladığımızda getireceği katkıyı tahmin edebiliyor musunuz? Zaten belli bir anlayışla sporun içinde, belirli analizler kullanılmaktadır. Örneğin bir basketbol, bir voleybol maçını TV’den izlerken, devre arası ve maç sonu istatistiklerini görüyorsunuzdur. Yurt dışında büyük hentbol turnuvalarında da butür istatistikler kullanılmaktadır. Bunlar tamamen büyük veri için kaynak olabilecek istatistiklerdir. Hentbolda ülkemizde henüz böyle bir uygulama yapılabilmiş değil, bildiğim kadarıyla.

Tamamen teknolojinin sporda kullanımı uygulamasına dayanan bu olay: sporcunun antrenman ve maç içindeki bireysel istatistik ve (teknik, taktik, kondüsyon, kuvvet, pozisyon vb.) analizleriyle; aynı verilerin tüm takım için ve tüm genel liglerde oynayan takımlar için gerçekleştirilebilir. Daha sonra bu genel istatistikler, diğer iyi ülkelerin lig analizleri, önemli şampiyona analizleri vb. ile karşılaştırılarak; tekrar ülke, takım ve bireysel karşılaştırmalara dönüştürülüp, neleri iyi yapıyoruz, neleri geliştirmeliyiz, nasıl çalışmalıyız gibi kararlara ulaşabiliriz.

Halen birçok takım ve antrenörümüzün hentbolde uyguladığı “el çizelgesiyle veri toplama yöntemi” bile bize belli oranda bir destek sağlıyorken, böyle bir çalışmanın belki de federasyon öncülüğünde ve takımlarımızın da katkılarıyla gerçekleştirilebilmesi, Türk Hentbolu adına oldukça yarar sağlayacaktır. Böylelikle, hem sporcu, hem takım hem de genel hentbolumuz anlamında ne düzeyde olduğumuzu görebilir ve güvenilir veriye dayanarak gelecekle ilgili planlama yapabiliriz. Bu konuda birkaç sportif uygulama örneği verebiliriz.

Beyond Sports: Hollanda merkezli girişim, gerçek maçlardan elde ettiği verilerle futbol antrenmanı simülasyonları yaratıyor. Bu sayede futbolcu yalnızca kendi performansına göre değil, dünya yıldızlarının performanslarına göre antrenman yapabiliyor. Beyond Sports teknolojisini futbol, bisiklet, hokey ve buz hokeyi alanlarında uygulamak için görüşmeler gerçekleştiriyor. (http://blog.galatabusinessangels.com/buyuk-veri-cambazi-girisimler/)

Büyük Veri’nin kendini gösterdiği yerlerden biri de ABD Beyzbol Ligi’nde karşımıza çıkıyor. Baseball Info Solutions şirket birkaç yıldır 30 kadar takıma veri paylaşımında bulunuyor ve Büyük Veri analizi sayesinde bahsi geçen beyzbol takımlarının çok daha profesyonel işler çıkartmasına olanak sağlıyor. Oyuncuların neredeyse tüm hareketleri, topa vuruş şekilleri, sahadaki geçişleri ve benzeri tüm aksiyonları düzenli bir şekilde kayıt altına alınıyor, veriler ayıklandıktan sonra 30’a yakın beyzbol takımına veriliyor. Houston Astros adlı takımda oynayan beyzbol oyuncusu Jed Lowrie, son iki üç yıldır bu sistem sayesinde pek çok şeyin değiştiğinden bahsediyor. Bu değişik yazılım hayata geçmeden önce, 2011 yılında takımların beyzbol topuna vuruş esnasında yaptıkları geçişlerin sayısı 2 bin 357 iken, bir sonraki sene değer neredeyse iki katına çıkmış ve 4 bin 577’yi bulmuş. 2013 yılında ise 8 bin 180’i bulan değerler kaydedilmiş. Geçen sezon ise bu değer 13 bin 296’ya çıkmış. Şirket, her büyük lig oyununu üç kez farklı şekillerde kayıt altına alıyor, tüm verileri kendi bilgi bankalarında saklıyor. Daha sonra bu verilerin üzerinde yapılan analizlerle, oyuncular ve grup alışkanlıklarına dair detaylı raporlar ilgili takımlara sunuluyor. (http://www.techinside.com/sporda-kurallar-buyuk-veri-ile-degisiyor/)

Kendimizi daha fazla geliştirebilmek için, Sporda Big Data ile teknolojinin nimetlerinden sonuna kadar yararlanabileceğimiz bir gelecek hentbolde bizi bekliyor. Peki siz buna hazır mısınız?

YARARLANILAN KAYNAKLAR:

https://netvent.com/big-data-nedir/

http://blog.turkcell.com.tr/en-basit-haliyle-big-data-nedir

http://blog.galatabusinessangels.com/buyuk-veri-cambazi-girisimler/

http://www.techinside.com/sporda-kurallar-buyuk-veri-ile-degisiyor/

Big Data Rastlantının Bittiği Yer – Börteçin Ege  bortecin.com/rastlantinin_bittigi_yer_big_data.pdf

//