Hentbol’de neden RUBRİC kullanılmalı?

Bir Sol Oyun Kurucunun Sahip Olması Gereken Beceriler İçin Rubric Neden Kullanılmalı?

Bu konu ile ilgili oldukça uzun zamandır bazı sorular zihnimi kurcalıyordu. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

Bir oyuncu oynadığı esas pozisyona ve geçici pozisyonlara göre hangi becerilere sahip olmalıdır? Bu becerilerin geliştirilmesinden, bunların bilinmesi ve uygulanabilip uygulanamadığından, bunların tam olarak öğrenilmesinden kim ya da kimler sorumludur? Bu becerilerin oyuncuda olup olmadığı nasıl değerlendirilmeli ya da gözlemlenmelidir? Bu becerileri tam ve doğru şekilde bir antrenör verebilir mi? O pozisyonda oynamamış bir antrenör sporcuya o pozisyonun gereklerini tam olarak verebilir mi? Sporcuların ihtiyacı olan becerilerin geliştirilebilmesi için, o pozisyonda oynamış eski sporcu ya da antrenörlerden (duruma göre hala oynayanlardan) yararlanılabilir mi? Performans, kaleci ya da normal antrenör var da, neden kanat, oyun kurucu (sol-sağ), pivot ve orta oyun kurucu için özel antrenör yok?

Yine şeytanın avukatlığını yapmak istemiyorum ancak, “Menajer” adlı kitapta okumuştum, ünlü bir antrenör şunu diyor; “Ben savunmadan anlamam, çünkü ben hücum oyuncusuyum, santraforum. Savunmayı savunma oyuncusu olarak oynamış arkadaşlarım bilir. Bu yüzden takımlarımdaki yardımcı antrenörlerim içinde her zaman savunma oyuncusu olarak oynamış, bu işi bilen arkadaşlarım da bulunur.”Bu açıdan baktığımda bana çok mantıklı geliyor. Çünkü, Nasrettin hoca örneğinde olduğu gibi, o işi tüm önemli detaylarıyla kendi yaşayan bilir.

O halde biz neden hala bu çerçevede hareket etmiyoruz? Diyeceksiniz ki, bir tane yardımcıyı bile zor buluyoruz, diğerlerini nasıl bulacağız. Ancak şunu unutmamak gerekir, daha önceki yazılarımda da bahsetmiştim, eğer biz basketbolda öğretildiği gibi doğru zamanda, doğru yerde, doğru işleri yapmak istiyorsak bu konuyu ciddi bir şekilde ele almamız gerek. Özellikle, alt yapı çalışmalarında doğru becerilerle yukarı doğru gelen bir genci, üst düzeylere taşımak daha kolay olacaktır. Daha işin temelinde ya da fundamental kısmında doğru işler yapılamıyor, istenen doğru beceriler kazandırılamıyorsa, süper lige gelindiğinde neden yapamıyoruz diye düşünür dururuz. Bunu da sağlayabilecek kişiler o pozisyonda oynamış ve iyi, doğru işler yapmış kişilerdir.

Bunun yanında, bu becerilerin daha doğrusu istenen gerçek becerilerin kazandırılması için, ileri yaşlarda da gereken çalışmaların yapılması zorunludur. Yetişkin konumundaki sporcularda ister istemez psikolojik bir direnç olacaktır. Bu direnç ancak kazandırılan becerilerin yararını gördüklerinde kırılabilecektir. Nasıl ki öğrenme durmuyor, beyin çalıştıkça yeni bağlantılar oluşturmaya devam ediyor, yeni alışkanlıklar kazanabilmek için çok tekrar gerekiyor, yeni beceriler ve alışkanlıklar kazanabilmek, bu psikolojik direnci kırabilmek için de biraz sabırlı ve tekrarlı çalışmamız gereklidir. Aksi halde, genel antrenmanlar ile beceri geliştirmek bana göre çok daha zordur. Bireyselleştirilmiş, sporcunun ihtiyacına göre planlanmış antrenmanların üzerine, pozisyonlar arası ilişkileri geliştirecek grup antrenmanları ve daha sonra da tüm takımca yapılacak genel antrenmanlar çok daha anlamlı ve verimli olacaktır. O zaman rakip takımın güçlü ve zayıf yönlerini analiz etmek ve buna göre oyuncularınıza taktik belirlemek anlamlı olacaktır. Şu an ne oynuyorsanız, her zaman ve her takıma aynı oyunu oynayarak başarılı olmak tamamen tesadüflere kalmış bir olaydır.

Eski bir hentbolcu ve sol oyun kurucu olarak şöyle bir düşündüm ve yazdım. Bir sol oyun kurucunun bilmesi ve sahada yapması gereken beceriler nelerdir diye. Yaklaşık 40 adet başlık çıktı. Bunlar daha da geliştirilebilir ve sayısı detaylandırılarak artırılabilir. Ayrıca diğer pozisyonlar için de buna benzer bir çizelge hazırlanabilir. Bunu çizelgeyi bir rubric (dereceli puanlama anahtarı) olarak da görebilirsiniz. Buna göre, bir antrenör elindeki oyun kurucuların bunlardan hangilerini yapabilip hangilerini yapamadığını, hangi düzeyde yapabildiğini bu çizelge üzerinde değerlendirebilir. Yapılan antrenmanlar, oynanan maçlardaki gözlemler ve yapılacak video kayıtlar bu konuda antrenörlere destek olacaktır. Yardımcı antrenörlerle birlikte yapılacak bu analizler ve değerlendirme sonucunda da oyuncuların özel antrenman ihtiyaçları ile takımın genel ihtiyaçları ortaya çıkacaktır.

Peki kolay bir çalışma mıdır? Cevap: Hayır. Ancak, sezon içinde yaşanacak pekçok sıkıntıyı ortadan kaldırabilecek bir çalışma olduğunu düşünüyorum. Birkaç denemeden sonra öğrenildiğinde antrenörlerin antrenman planlamalarına da yön gösterecek, antrenörler arası işbirliğini de artıracak bir çalışma olarak da değerlendirilebilir.

Böyle bir yöntem, antrenörlerin maç içerisinde bağıra çağıra kendilerini hırpalayarak sporculara anlatmaya çalıştıklarını, daha sakin bir etkili bir geribildirim şekline döndürecektir. Bu durum aynı zamanda sporcuların hem bireysel olarak hem de takım olarak stres düzeylerinin düşmesi ve oyun sırasında daha sağlıklı kararlar verebilmelerini sağlayacaktır. Bu konuda, Avrupa takımlarının antrenör ve sporcular arasındaki kenar iletişimlerinin iyi gözlemlenmesini öneririm.

Benden önermesi, uygulaması ise antrenör arkadaşlarıma kalmış. Ancak, hep aynı işleri yapıp farklı sonuçlar beklemek hayalciliktir. Bakış açımızı değiştirebilirsek hem antrenör, hem sporcu, hem de takım olarak kazanırız diye düşünüyorum. Aynı zamanda, Türk Hentbolu olarak da önemli bir gelişme sağlayabiliriz diye düşünüyorum.